1. Tổng quan diễn biến thời tiết trên cả nước quý III/2024

Khí hậu quý III/2024

Xu hướng thời tiết

• Quý III xuất hiện 06 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt tại Bắc Bộ. Trung Bộ xảy ra 7 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt. Khu vực Tây Nguyên – Nam Bộ chủ yếu chỉ xuất hiện nắng nóng cục bộ, riêng Nam Bộ có 1 đợt nắng nóng.
• ENSO duy trì pha trung tính.

Mưa:

• Khu vực Bắc Bộ tăng mưa mạnh mẽ trong 3 tháng qua, cụ thể đã xảy ra 07 đợt mưa vừa, mưa to trên diện rộng. Khu vực Trung Bộ phổ biến ít mưa hơn, xen kẽ một số ngày có mưa rào và dông. Tây Nguyên – Nam Bộ nhiều ngày có mưa rào và dông.
• Nhìn chung, tổng lượng mưa (TLM) quý III/2024 tại Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Trung bộ ở mức tương đương so với cùng kỳ năm 2023, riêng Bắc Bộ ở mức cao hơn.

Bão: Trong 3 tháng 7,8,9 trên khu vực Biển Đông xuất hiện 1 ATNĐ và 3 cơn Bão. Trong đó đáng lưu ý là cơn bão số 3 – YAGI.

Phân tích lượng mưa tháng 07

• Tháng 7/2024, Tổng lượng mưa các khu vực trên phạm vi cả nước đều ở ngưỡng cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 30-60%; trong đó một số nơi ở khu vực Nam Sơn La, Hòa Bình, Đồng bằng Bắc Bộ và Trung Trung Bộ có mưa cao hơn từ 80-120%. Riêng một số nơi thuộc vùng núi Bắc Bộ, ven biển Nam Trung Bộ và Nam Bộ có mưa thấp hơn so với TBNN từ 20-40%.

• Tháng 7/2024, tại khu vực Bắc Bộ đã xảy ra 07 đợt mưa vừa, mưa to diện rộng. Tại khu vực Trung Bộ phổ biến ít mưa hơn, xen kẽ có một số ngày có mưa rào và dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to; riêng khu vực Bắc và Trung Trung Bộ có 01 đợt mưa kéo dài từ ngày 15-18/7.

Phân tích lượng mưa tháng 08

• Tháng 8/2024, TLM trên hầu khắp cả nước phổ biến thiếu hụt 20-40%, có nơi trên 60% so với TBNN cùng thời kỳ, đặc biệt khu vực từ Thanh Hóa-Quảng Trị có lượng mưa thấp hơn 80-100% so với TBNN. Riêng khu vực vùng núi và trung du Bắc Bộ có lượng mưa xấp xỉ hoặc cao hơn từ 20-40%, có nơi trên 60% so với TBNN cùng kỳ.

• Tháng 8/2024, tại khu vực Bắc Bộ đã xảy ra 03 đợt mưa vừa, mưa to diện rộng vào các ngày: 29/7-02/8, 11-13/8, 21-25/8. Tại khu vực Trung Bộ phổ biến ít mưa hơn, xen kẽ có một số ngày có mưa rào và dông.

Phân tích lượng mưa tháng 09

• Khu vực Bắc Bộ đã xuất hiện 02 đợt mưa lớn diện rộng: 07-11/9 và 21-22/9; đợt mưa từ ngày 07-11/9 của hoàn lưu bão số 3 gây mưa to đến rất to tại khu vực Bắc Bộ với TLM phổ biến từ 200-400mm, có nơi trên 500mm.

• Tại khu vực Trung Bộ có các đợt mưa lớn từ ngày 06-07/9 và 10-12/9.
• Khu vực Bắc và Trung Trung Bộ có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to với TLM phổ biến từ 200-400mm, có nơi hơn 500mm, đặc biệt tại Hương Sơn (Hà Tĩnh) có mưa 636mm từ ngày 17-23/9 do ảnh hưởng của dải hội tụ nhiệt đới và hoàn lưu cơn bão số 4.
• Tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, xuất hiện nhiều ngày mưa vừa, mưa to và dông.

2. Ảnh hưởng của thời tiết đến các hồ đập

• Cơn bão số 3 (Yagi) là cơn bão lớn nhất đổ bộ vào Biển Đông trong 30 năm qua. Hoàn lưu sau bão kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới đã gây mưa lớn, lũ nhiều sông vượt kỷ lục tồn tại hơn 50 năm. Mưa lũ lên nhanh và sạt lở đất khiến nhiều dự án thủy điện ở các địa phương bị ảnh hưởng.

• Lào Cai là địa phương có số lượng thủy điện bị ảnh hưởng nặng nề với tổng số 26/74 công trình bị hư hỏng và phải dừng phát điện. Giá trị thiệt hại của các nhà máy ước tính hơn 1.000 tỷ đồng.

Hiệu quả sử dụng hệ thống Hỗ trợ ra quyết định HNT của thủy điện trong cơn bão số 3 (Yagi)

Thủy điện công suất 7 MW tại Lạng Sơn

Trước lũ:

• Trước lũ 32 tiếng, mực nước của thủy điện ở mức cao gần mực nước dâng bình thường (MNDBT).
• Sau khi KIV-WeatherPlus (KIV-WP) đưa tin dự báo và tư vấn vận hành, thủy điện hạ thấp mực nước hồ xuống ngưỡng mực nước chết (MNC) vào 16h00 ngày 06/09 để tạo dung tích trống đón lũ, nhằm đảm bảo an toàn cho công trình và hạ du.

Trong lũ: Từ 17h00 ngày 07/09, lũ bắt đầu về hồ, lưu lượng về hồ đạt giá trị cực đại vào khoảng 23h00 đêm 08/09 và duy trì đến 10h ngày 09/09, sau đó giảm dần. Trong suốt quá trình này, thủy điện vận hành cửa van đảm bảo tổng lượng xả qua công trình không lớn hơn lưu lượng về hồ, đáp ứng theo quy trình vận hành hồ chứa.

Sau lũ: Từ 01h ngày 13/09, thủy điện vận hành chạy máy tối đa công suất, duy trì mực nước ở ngưỡng MNDBT.

Thủy điện công suất 13 MW đang sử dụng Hệ thống HNT

Trước lũ:

• Trước lũ 38 tiếng, mực nước thời điểm 7h00 ngày 06/09/2024 mực nước hồ ở ngưỡng khá cao.
• Sau khi KIV-WP đưa bản tin dự báo và tư vấn vận hành, thủy điện hạ thấp mực nước hồ xuống ngưỡng MNC (7h ngày 07/09) bằng việc chạy máy qua tuabin liên tục.

Trong lũ: Từ 21h00 ngày 07/09, lũ bắt đầu về hồ, lưu lượng bắt đầu tăng rất nhanh và đạt đỉnh vào khoảng 16h ngày 08/09. Thủy điện đã vận hành hệ thống cửa van xả lũ đảm bảo tổng lượng xả qua công trình không lớn hơn lưu lượng về hồ, đáp ứng theo quy trình vận hành hồ chứa.

Sau lũ: Lưu lượng về hồ giảm đáng kể, thủy điện chạy máy liên tục với công suất lắp máy.

3. Dự báo thời tiết quý IV/2024

Khí hậu quý IV năm 2024

Xu hướng thời tiết

• Mùa đông Bắc Bộ 2024-2025 nhận định sẽ đến sớm và kết thúc muộn hơn mùa đông 2023-2024. Các đợt rét đậm, rét hại tập trung ở các tháng 12/2024-02/2025.
• Quý IV/2024 nhận định miền Bắc có khoảng 8 đợt không khí lạnh (KKL), cao điểm là tháng 11, tháng 12.
• Mùa khô Tây Nguyên – Nam Bộ năm nay sẽ có những đợt mưa trái mùa, xu hướng mưa tăng so với mùa khô 2023-2024.
• Từ tháng 10/2024, ENSO duy trì ở pha Lanina với xác suất 80%. Trong đó tháng 12/2024 dự báo Lanina đạt cường độ mạnh nhất.

Mưa/Bão

Mùa bão 2024 hoạt động với số lượng cơn nhiều hơn so với 2023, xu hướng dồn dập vào Quý IV/2024, ảnh hưởng chủ yếu đến các tỉnh Trung Bộ.

Dự báo lượng mưa tháng 10

• Khu vực Bắc Bộ: Khu vực Bắc bộ phổ biến ít mưa, lưu ý 3-4 ngày có mưa rải rác do ảnh hưởng của KKL. Lượng mưa khoảng 50-150mm, khu vực trung du và vùng núi có nơi trên 150mm. TLM tháng 10/2024 phổ biến cao hơn so với TBNN từ 10-20%; riêng khu vực vùng núi thấp hơn từ 5-10% so với TBNN.

• Khu vực Trung Bộ: TLM tháng 10/2024 phổ biến cao hơn so với TBNN từ 10-30%. Khu vực Trung Bộ bắt đầu vào mùa mưa lũ. Có khả năng xảy ra 1-2 đợt mưa lớn, trọng tâm mưa từ Hà Tĩnh – Phú Yên. Lượng mưa vào khoảng 300-800mm; riêng Thanh Hóa, Ninh Thuận – Bình Thuận < 200mm.
• Khu vực Tây Nguyên – Nam Bộ: Có xu hướng gia tăng mưa về cuối tháng do gió mùa Tây Nam hoạt động mạnh. Lượng mưa từ 150-350mm. Tháng 10/2024, TLM tại khu vực cao hơn từ 5-20% so với TBNN cùng thời kỳ.

Dự báo lượng mưa tháng 11

• Khu vực Bắc Bộ: Phổ biến ít mưa, lượng mưa giao động 10-50mm, vùng núi có nơi trên 50mm.

• Khu vực Thanh Hóa – Nghệ An và Ninh Thuận – Bình thuận: Phổ biến từ 50-150mm.
• Khu vực Hà Tĩnh – Khánh Hòa: Dao động từ 200-800mm, riêng khu vực Thừa Thiên Huế – Quảng Nam có nơi trên 900mm.
• Khu vực Tây Nguyên – Nam Bộ: Lượng mưa từ 50-200mm.

Dự báo lượng mưa tháng 12

• Khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa – Nghệ An: So với cùng kỳ 2023, mưa ở Bắc Bộ phổ biến cao từ 1,2 – 1,4 lần. Lượng mưa phổ biến <10mm.

• Khu vực Hà Tĩnh – Ninh Thuận: Dự báo trong tháng xảy ra khoảng 2-3 đợt mưa diện rộng ở Trung Bộ, trong đó có 1-2 đợt mưa lớn và tập trung ở Hà Tĩnh – Phú Yên. Lượng mưa từ 50-250mm, Quảng Trị – Quảng Ngãi từ 400-600mm.
• Tây Nguyên và Bình Thuận: Lượng mưa <20mm.
• Nam Bộ: Phổ biến trong 10-50mm, có nơi cao hơn.

4. Dự báo ảnh hưởng đến thời tiết thủy điện

Khu vực Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ

• Từ tháng 10-11/2024, các sông ở Thanh Hóa có khả năng xuất hiện 1-2 đợt lũ nhỏ; các sông ở Nghệ An, Hà Tĩnh xuất hiện 3-4 đợt lũ. Trong tháng 12/2024, mực nước trên các sông giảm dần.
• Khu vực Trung Trung Bộ khả năng xuất hiện 3-5 đợt lũ, trong đó lũ lớn trên các sông tập trung chủ yếu từ tháng 10-11/2024.
• Khu vực Nam Trung Bộ khả năng xuất hiện 2-4 đợt lũ.

Khu vực Bắc Bộ: Từ tháng 10-12/2024, dòng chảy trên các sông khu vực Bắc Bộ phổ biến ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn so với TBNN từ 10-20%. Đặc biệt, tại hồ Tuyên Quang (sông Gâm) và Thác Bà (sông Chảy) mực nước cao hơn TBNN từ 30-70%, riêng dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên sông Đà thiếu hụt từ 5-10% so với TBNN.

Khu vực Tây Nguyên: Khu vực Tây Nguyên khả năng xuất hiện 3-5 đợt lũ, Tổng lượng dòng chảy trên các sông phổ biến thấp hơn TBNN cùng kỳ, các sông ở Bắc Tây Nguyên thấp hơn TBNN từ 15-60%, các sông ở Nam Tây Nguyên thấp hơn từ 3-38%.