Thủy điện Bản Vẽ là công trình thủy điện lớn nhất khu vực Bắc miền Trung, thuộc tỉnh Nghệ An. Nhà máy thủy điện đã và đang làm rất tốt vai trò sản xuất điện năng hòa vào lưới điện  quốc gia, vừa cung cấp nguồn nước sinh hoạt, tưới  tiêu cho người dân quanh vùng.

Thủy điện Bản Vẽ ở đâu?

Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng trên sông Nậm Nơn, thuộc tỉnh Nghệ An. Đập chính ngăn sông là đập bê tông trọng lực được thi công bằng công nghệ đầm lăn cao thứ nhì Việt Nam, đặt tại bản Vẽ, xã Yên Na, huyện Tương Dương. Công trình thủy điện đã được ngăn dòng vào ngày 26-12-2005. Thiết kế đập của thuỷ điện tạo ra hồ Bản Vẽ, diện tích mặt nước 8.700 km2, thuộc địa phận bốn xã: Hữu Khuông, Mai Sơn và Nhôn Mai, Yên Na. Nếu di chuyển từ thành phố Vinh hãy men theo Đại lộ Thăng Long (quốc lộ 1A), tỉnh lộ 538B, quốc lộ 7A tiếp tục rẽ sang quốc lộ 48C là đến thủy điện Bản Vẽ.

Thời gian xây dựng thủy điện Bản Vẽ

Công suất thiết kế của nhà máy là 320 MW, sản lượng điện hàng năm 1084 triệu KWh. Thủy điện Bản Vẽ được Chính phủ đầu tư, xây dựng với tổng số vốn đầu tư lên đến 5.740  tỷ đồng là công trình đa mục tiêu. Năm 2005 công trình được khởi công, đến năm 2010 nhà máy chính thức hòa lưới điện quốc gia. Thủy điện Bản Vẽ có chiều dài đập theo đỉnh là 509m. Chiều cao đập lớn nhất là 137m, có 2 tổ máy vận hành. Đập được xây dựng bằng công nghệ bê tông đầm lăn, hầm dẫn nước, nhà máy hở. Hồ chứa nước có dung tích 1,8 tỷ m3. Mực nước bình thường trong hồ Bản Vẽ là 200 m.

Công trình được các nhà thầu trong nước có năng lực và kinh nghiệm thi công và giám sát thi công xây dựng theo quy định hiện hành. Tuy nhiên do trong nước chưa có tiêu chuẩn kỹ thuật thi công bê tông đầm lăn nên việc thi công xây dựng đập phải áp dụng tiêu chuẩn của nước ngoài. Tập đoàn điện lực Việt Nam EVN tổ chức đấu thầu quốc tế rộng rãi, nhập khẩu các thiết bị công nghệ của nước ngoài mà trong nước chưa sản xuất được để lắp đặt trong nhà máy. Quá trình lắp đặt các thiết bị và giám sát thi công đều do các đơn vị trong nước thực hiện, bám sát các giai đoạn.

Khu tái định cư thủy điện Bản Vẽ

Sau khi giải tỏa dân cư để lấy mặt bằng xây dựng, các khu tái định cư được xây lên, trong đó có khu định cư Khe Ò. Tuy nhiên do khác điều kiện sinh sống trước đây, người dân lại quen với phương thức canh tác truyền thống nên người dân gặp phải khó khăn. Khu vực tái định cư cũng gặp vấn đề mất an toàn khi đất đá bị sạt lở, nhiều người dân lo ngại nên đã bỏ đi nơi khác sinh sống hoặc quay về dựng nhà bên cạnh hồ Bản Vẽ.

Tình trạng khu tái định bị bỏ hoang, cơ sở hạ tầng bị xuống cấp và còn rất ít người sinh sống ở đây.  Việc người dân rời bỏ khu tái định cư và trở về sinh sống bên cạnh thủy điện đã gây ra rất nhiều khó khăn cho việc quản lý dân cư. Hiện tại đã và đang có những nỗ lực để giải quyết dứt điểm tình trạng “hậu” tái định cư nhằm cải thiện đời sống của người dân.

Vai trò của thủy điện Bản Vẽ

Thủy điện Bản Vẽ có nhiệm vụ sản xuất điện năng, hòa vào mạng lưới điện quốc gia. Ngoài ra nhà máy cũng cung cấp một phần điện năng cho nước bạn Lào. Đồng thời thủy điện Bản Vẽ còn cung cấp nước sinh hoạt, sản xuất công nông nghiệp, đẩy mặn, chống lũ cho vùng hạ lưu sông Cả. Không khí thủy điện Bản Vẽ trong lành, khí hậu điều hòa, hệ sinh thái phát triển tạo điều kiện cho du lịch phát triển.

Công ty thủy điện Bản Vẽ cũng rất chú trọng vấn đề đảm bảo an sinh, xã hội, tổ chức nhiều hoạt động chung tay vì cộng đồng. Năm 2021, công ty đã ủng hộ gần 1,3 tỷ đồng cho các hoạt động như: Hỗ trợ công tác phòng chống Covid-19, hỗ trợ giáo dục, trao tặng trang thiết bị trường học, Tết vì người nghèo. Công ty cũng tổ chức thả cá giống nhằm tái tạo nguồn lợi thủy sản và cân bằng hệ sinh thái tại lòng hồ thủy điện Bản Vẽ, trồng cây xanh vì môi trường.

Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ thường xuyên tổ chức các buổi kiểm tra, đánh giá, bảo dưỡng, sửa chữa, xử lý các khiếm khuyết thiết bị nhà máy, xây dựng phương án ứng phó thiên tai. Cán bộ, nhân viên nhà máy thủy điện Bản Vẽ đã trang bị những kỹ năng xử lý các tình huống bất trắc khi có lũ xảy ra bằng việc thực hiện diễn tập phương án ứng phó thiên tai. Công tác phòng chống thiên tai – tìm kiếm cứu nạn tại chỗ được trang bị đầy đủ để xử lý kịp thời hư hỏng hoặc sự cố có thể gây nguy hại cho công trình.

Thủy điện Bản Vẽ ứng dụng thành công giải pháp Seho

Nhằm giảm thiểu các rủi ro trong quá trình quản lý và vận hành thủy điện, nhà máy thủy điện Bản Vẽ đã ứng dụng thành công giải pháp Seho. Hệ thống Seho do công ty WeatherPlus phát triển, hỗ trợ vân hành an toàn tối ưu cho thủy điện.  Thủy điện Bản Vẽ đã lắp đặt hệ thống Seho vào cuối tháng 10 năm 2021. Nghiệm thu và đưa vào sử dụng tháng 12/2021. Hiện tại thủy điện Bản Vẽ và công ty WeatherPlus đã và đang phối hợp cùng vận hành giải pháp Seho.

Giải pháp Seho sử dụng các thông tin thu thập thực tế từ thủy điện. Từ đó hồ chứa thủy điện được mô phỏng trong giải pháp, kết hợp với nguồn dữ liệu khí tượng thủy văn từ các trạm đo được lắp đặt trực tiếp trên lưu vực thủy điện. Thông tin sẽ được truyền về hệ thống máy chủ, sau đó số liệu được xử lý của các chuyên gia về thủy văn. Mọi thông tin và thời tiết và được thể hiện trên Website Seho.vn giúp cán bộ vận hành thủy điện có thể nắm được giá trị lưu lượng nước về hồ, lượng mưa trên lưu vực hồ chứa… Dựa trên những dữ liệu được cung cấp đưa ra quyết định vận hành an toàn, hiệu quả nhất.

Yêu cầu của nhà máy thủy điện

Giảm thiểu các sai sót trong quá trình vận hành thủy điện, đảm bảo an toàn cho người dân quanh khu vực, tiết kiệm kinh tế không chỉ là trách nhiệm của thủy điện Bản Vẽ. Đó là trách nhiệm chung của tất cả các nhà máy thủy điện trên cả nước. Hãy tuân thủ các quy định hiện hành theo Thông tư, Nghị định được đưa ra và vận hành giải pháp an toàn, tối ưu góp phần thúc đẩy kinh tế, xã hội.